DNA
Kontrola pochodzenia psów na podstawie badań DNA
Do przeprowadzenia badań DNA potrzebny jest genomowy DNA występujący w jądrze każdej komórki organizmu osobnika. Mogą to więc być jądrzaste komórki krwi, komórki nabłonkowe, komórki naskórka czy komórki cebulek włosowych. Ze względu na wygodę w pobraniu (nie kłucie zwierzęcia), łatwość i koszt przechowywania oraz wysyłki materiału do badań ustalono z Instytutem Zootechniki w Krakowie, wykonującym badania, że pobierane i wysyłane będą wymazy z wewnętrznej powierzchni policzka psów.
Warunkiem pobrania materiału do badań jest oznakowanie psa chipem
Pies otrzymuje certyfikat z określonym profilem – adnotacja w rodowodzie: "DNA". Jeśli oboje rodzice psa posiadają już profil DNA w bazie, to potomek otrzymuje już certyfikat DNA potwierdzonego, i taki pies w rodowodzie będzie miał adnotację: "DNA spr".
Bardzo ważnym elementem profesjonalnej hodowli jest kontrola pochodzenia zwierząt. Powodów do przeprowadzenia badań DNA może być wiele, począwszy od nieświadomych lub celowych błędów w zapisach rodowodu, podkładania szczeniąt do innych miotów, podwójnych, nieplanowanych kryć, skończywszy na kradzieżach psów. Dopuszczenia do rozrodu zwierząt o niepewnym pochodzeniu obniża postęp hodowlany i powoduje stopniową utratę wyselekcjonowanych cech. Baza danych DNA, daje możliwość potwierdzenia pochodzenia, zarówno od strony obojga rodziców, jak i jednego z nich. Jest bezcenna w wypadku nieplanowanych podwójnych kryć, kiedy to do tej pory hodowca miał dwie opcje, albo wszystkie szczenięta przypisać pod wybranego psa, albo jeśli ten drugi był niewiadomego pochodzenia, to cały miot uznać za bezpapierowy. Teraz, poprzez badania możemy określić, które ze szczeniąt są po danym ojcu, co wyeliminuje stratę dla hodowli szczeniąt z potwierdzonym pochodzeniem. Także w wypadku kryć dwoma psami o potwierdzonym pochodzeniu, hodowca ma możliwość dokładnego określenia szczeniąt pod katem ich ojca.
DNA to wielkocząsteczkowy organiczny związek chemiczny, pełniący rolę nośnika informacji genetycznej żywych organizmów. W skład cząsteczki DNA wchodzą dwa łańcuchy biegnące antyrównolegle tzn. koniec jednego łańcucha jest naprzeciw początku drugiego. Łańcuchy te łączą się ze sobą wiązaniami powstałymi pomiędzy zasadami azotowymi (będącymi składnikiem pojedynczego łańcucha). Są to: adenina-A, guanina-G, cytozyna-C, tymina-T, które łączą się zawsze według wzoru: A-T, T-A, G-C,C-G. Dwa przeciwległe łańcuchy owijają się wokół wspólnej osi i tworzą podwójną helisę. Informacja genetyczna w DNA zapisana jest w postaci kodu specyficznie i charakterystycznie ułożonych po sobie par zasad tworząc gen. Ponieważ nić DNA jest podwójna to w skład każdego genu jak i każdego innego odcinka niekodującego wchodzi część pochodząca od matki (jedna nić) i część pochodząca od ojca (druga nić) i są to tzw. allele. Tylko część informacji genetycznej zawiera geny. Znaczną część stanowią sekwencje nie spełniające roli kodującej. Do tej pory niejasna jest funkcja tych sekwencji ale dzięki swoim cechom znalazły zastosowanie w kontroli pochodzenia. Poszczególne formy sekwencji niekodujących charakteryzują się zmienną liczbą tandemowo ułożonych powtórzeń. I tak np. suka posiada w jednym allelu 15 powtórzeń, a w drugim 18 powtórzeń, pies natomiast odpowiednio 5 i 20 powtórzeń. Z praw Mendla wiadomo, że możliwość dziedziczenia u szczeniąt będzie następująca:
1) 15,5
2) 15,20
3) 18,5
4) 18,20.
Jeżeli z analizy DNA szczenięcia wyniknie, że posiada ono allele o liczbie powtórzeń 13 i 21, okaże się jasne, że nie jest to szczenię po podanych rodzicach. Żeby jednak badanie genetyczne dawało pewność na poziomie 99,99 % nie wystarczy analiza jednej takiej sekwencji. Dlatego też analiza przeprowadzana w Instytucie Zootechniki w Balicach opiera się na badaniu 19 takich sekwencji. Prawdopodobieństwo znalezienia dwóch osobników o tym samym genotypie przy badaniu 1 sekwencji jest jak 1:9, przy badaniu 15 sekwencji jest to już jak 1:275 bilionów.
|